کشورايران، با تاریخی ده هزارساله، در جنوب غربی آسیا و درمنطقه خاور ميانه، با وسعتی حدود ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومترمربع ، واقع شده است که از لحاظ مساحتی جزو هجدهمين كشور جهان محسوب مي شود. این کشور از شمال به ارمنستان،آذربایجان و ترکمنستان ، از شرق به افغانستان و پاکستان، از غرب به ترکیه و عراق و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می شود.
پايتخت کشورایران، تهران است كه بزرگترين شهر ايران نیز به شمار می آید. براساس آخرین تقسیمات کشوری ، این کشور دارای ۳۱ استان و ۲۶۸ شهرستان می باشد .
کشور ایران همانند سایر کشورهای جهان دارای
زبان و
دین رسمی،
پرچم،
تقویم و واحد
پول مستقلی است . به طوری که زبان رسمي در ايران فارسي و دين رسمي اين كشور اسلام است.
در ايران جهت رانندگي راست است و ولتاژ برق مصرفي خانگي ۲۲۰+ براي دستگاه هاي برقي خانگي در نظرگرفته شده است.
پيش شماره تلفن در كشور ايران ۰۰۹۸ و دامنه اينترنتي آن ir. است.
همچنین نشانی درگاه ملی کشور ایران در فضای مجازی که از آن به عنوان «درگاه خدمات الکترونیکی ایران» یاد می شود iran.ir است.
كشور ايران، يكي از قديمي ترين كانون هاي شكل گيري تمدن در دنيا محسوب مي شود و با داشتن بيش از ۹ هزار سال قدمت، در زمره كشورهايي با تاريخ كهن قرار دارد. تاريخ اسكان بشر در فلات ايران به دوره نوسنگي بازمي گردد و قديمي ترين كانون هاي سكونت بشر در ايران، در مجاورت كوه هاي زاگرس و البرز شكل گرفته است.
مهم ترين كانون هاي باستاني ايران عبارت از تپه سيلك كاشان، تپه حصار دامغان، تورنگ تپه گرگان، تپه حسنلو در آذربايجان، تپه مارليك در رودبار و هم چنين شوش كه در خوزستان است. كاوش هاي باستان شناسي در اين كانون ها، حاكی از وجود آثاري است كه قدمت برخي از آنها به هزاره پنجم پيش از ميلاد بازمي گردد.
مهاجرت قوم هاي آريايي به فلات ايران از هزاره دوم پيش از ميلاد آغاز شد.از ميان قوم آريايي، پارت ها در خراسان، مادها در غرب و پارس ها در جنوب ايران مستقر شدند كه در اين
ميان امپراتوري مادها در هگمتانه يا همدان كنوني پا گرفت.
هخامنشيان پس از پيروزي بر مادها و تسخير پايتخت آنان، نخستين امپراتوري بزرگ ايران را تشكيل دادند. به طوري كه حدود متصرفات آنان در زمان داريوش اول (۴۸۵ -۵۲۲ ق.م) از جلگه رود سند در مشرق تا مرزهاي يونان در مغرب مي رسيد.
بناهاي تخت جمشيد و پاسارگاد از آثار اين دوره اند كه جزو باارزش ترين بناهاي باستاني ايران و جاذبه هاي جهانگردي جهان به شمار مي روند.
پس از انقراض هخامنشيان و به آتش كشيده شدن تخت جمشيد توسط اسكندر، سلوكي ها به مدت كوتاهي بر ايران تسلط يافتند. در حدود سال ۲۵۰ ق.م پارت ها كه يكي از قوم هاي سواركار آريايي بودند از خراسان به سمت غرب و جنوب غربي پيشروي كردند و امپراتوري خود را در تيسفون بنيان نهادند. اين امپراتوري تا سال ۲۲۴ پس از ميلاد دوام يافت.
ساسانيان با پيروزي بر آخرين پادشاه پارتي در ۲۲۵ م . امپراتوري جديدي به وجود آورند كه تا اواسط قرن هفتم ميلادي دوام آورد.
از دوره ايران باستان، آثار تاريخي و بناهاي بسياري به جامانده است كه در اين زمينه مي توان علاوه بر تخت جمشيد و پاسارگاد به شوش، شوشتر، همدان، فيروز آباد، نقش رستم، تاق بستان، سروستان و نيشابور اشاره كرد.
پيشروي اسلام در ايران در نيمه اول قرن هفتم ميلادي و پس از فروپاشي امپراتوري ساساني روي داد. از آن پس دوره جديدي در تاريخ ايران آغاز شد كه دگرگوني هاي بنيادي بسياري در اوضاع اجتماعي، سياسي، مذهبي، حكومت و مردم به وجود آورد. با روي كار آمدن خلفاي اموي و عباسي جنبش هاي استقلال طلبانه قابل توجهي در ايران شكل گرفت و در ادامه منجر به تسلط قوم هاي بيگانه آسياي مركزي مانند تركان سلجوقي، مغول ها و تيموريان شد.
در دوره صفويان دومين امپراتوري بزرگ ايران پا گرفت و مذهب تشيع رسميت پيدا كرد. با انحطاط و سقوط صفويان، حكومت هاي افشاريان و زنديه بر اريكه قدرت تكيه زدند.
پس از حكومت زنديان، حكومت قاجار روي كار آمد و زمينه براي نفوذ قدرت هاي بيگانه نظير روس و انگليس فراهم شد. در همين دوره جنبش هاي اجتماعي تنباكو، انقلاب مشروطيت، قيام جنگل و قيام شيخ محمد خياباني به وقوع پيوست و پس از سقوط قاجار ، با روي كار آمدن رضا خان ميرپنج، سلسله پهلوي روي كار آمد.
پس از سقوط دولت رضا خان، محمد رضا پهلوي، پس از پدرش به حكومت رسيد. وي كه دومين و آخرين پادشاه ايران محسوب مي شود با کودتای ۲۸ مرداد، قدرت استبدادی خود را تحكيم كرد. اما سرانجام به رهبري حضرت آيت الله خميني و خواست اكثر مردم ايران، انقلاب شكوهمند اسلامي در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ به پيروزي رسيد.
با برچيده شدن سلسله استبدادي پهلوي، نظام سیاسی ايران پس از ۲۵۰۰ سال از نظام سلطنتی به نظام جمهوری اسلامی تغییر یافت. بدين ترتيب در ۱۲ فروردين سال ۱۳۵۸ با راي ۹۸/۲ درصد مردم، نظام جمهوري اسلامي ايران با شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی به عنوان نظام رسمي ايران شناخته شد.
جمعيت ايران مطابق سرشماری سال ۱۳۸۵ بيش از ۷۰٬۴۷۲٬۰۰۰ نفر است. بيش از نيمي از جمعيت ايران را جمعيت فعال تشكيل مي دهد و در حدود ۳۹/۵ درصد كل جمعيت ايران زير ۱۴ سال سن دارد.
بدين ترتيب، جمعيت ايران از نظر تركيب سني جزو جوان ترين جمعيت ها در ميان كشورهاي دنياست.
از جايي كه ايران بر سر راه آسيای مركزي، تركيه و كشورهاي غربي قرار گرفته است، متشكل از اقوام متعددي است كه همگي با داشتن حقوق برابر به صورت آزادانه در اين سرزمين زندگي مي كنند.
از ميان اصلي ترين اقوام ايراني مي توان فارس ها، كردها، لرها، بلوچ ها، بختياري ها، ترك هاي آذري، تالشی ها، تركمن ها، قشقايي ها و عرب ها را نام برد. البته با توجه به گستردگي و تنوع اقوام در كشور ايران، اقليت هاي قومي و گروه هاي نژادي كوچك تري نيز در ايران زندگي مي كنند.
مطابق قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، زبان و خط رسمي كشور ايران، زبان و خط فارسي است.
اما با توجه به اين كه ايران كشور بسيار پهناوری است و اقوام متعددي در آن زندگي مي كنند، بيش از ۷۵ زبان و گویش در كشور رواج دارد. عمده ترين گويش هاي زبانی در كشور ایران را فارسی، ترکی آذربایجانی، کردی، ترکمنی، گیلکی، مازندرانی، خلجی، تالشی، لری، بختیاری، عربی، بلوچی، لکی، دیلمی، تاتی، ارمنی، آشوری، مندایی، گرجی، عبری و کلدانی تشکیل میدهند.
براساس اصل پانزدهم قانون اساسی ایران، کتاب های درسی نيز در كشور ايران باید با زبان و خط فارسي تدريس شوند. ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات، رسانههای گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
در كشور ايران، دين اسلام و مذهب جعفري به عنوان دين و مذهب رسمي شناخته مي شود.
به طوري كه در اصل ۱۲ قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران آمده است، دين اسلام و مذهب جعفری دوازده امامی به عنوان مذهب رسمي كشور ايران شناخته شده است و سایر مذاهب اسلامی که در قانون اساسی به آنها تصریح شده شامل مذاهب چهارگانه اهل سنت (حنفی، شافعی، حنبلی، مالکی) و شیعیان زیدی (چهار امامی) نیز قانونی و دارای احترام کامل هستند.
هم چنین در اصل ۱۳ قانون اساسی، ایرانیان مسیحی، یهودی و زرتشتی به عنوان اقلیت دینی پذیرفته شدهاند و میتوانند در حدود قانون بر اساس کیش خود عمل نمایند.
در كشور ايران، پيروان اديان آسمانی داراي آزادي عمل در انجام مناسبت ها و آيين هاي مذهبي خود هستند و مي توانند مطابق مذهب خود عمل كنند.
پرچم جمهوري اسلامي ايران داراي سه رنگ است. رنگ هاي پرچم ايران را سبز و سفيد و سرخ تشكيل مي دهند و ترتيب قرار گرفتن آنها بدين شكل است كه رنگ سبز در بالاي پرچم، رنگ سفيد در وسط پرچم و رنگ سرخ در قسمت پايين پرچم قرار دارد.
هر يك از رنگ هاي پرچم ايران، نشانه يكي از اصلی ترين اعتقادات مردم كشور است. در اين ميان، رنگ سبز نشانه دين اسلام است كه مذهب رسمي كشور ايران محسوب مي شود. رنگ سفيد، نمادي از صلح و آرامش و رنگ سرخ، نشانه گرامي بودن خون شهداي ايران در نزد مردم و نظام جمهوري اسلامي ايران است.
در وسط پرچم ايران و بر روي رنگ سفيد آن، علامت «الله» قرار دارد كه به نوعي نشانه جمهوري اسلامي ايران است.
در پرچم ايران، شعار «الله اکبر» به نشانه پيروزي انقلاب اسلامي در ماه بهمن كه يازدهمين ماه از سال است، یازده بار در رنگ سبز و یازده بار در رنگ سرخ تكرار شده است. از اين روي، شعار «الله اكبر» بیست و دو بار به صورت پشت سر هم در مرز رنگ سرخ و سبز با رنگ سفید تکرار شده است.
تقويمي كه در كشور ايران، مورد استفاده قرار مي گيرد به تقويم جلالي معروف است و يكي از اولين و در عين حال دقيق ترين انواع تقويم در جهان محسوب مي شود.
در كشور ايران، هر ساله روز اول فروردين كه مصادف با نخستين روز از فصل بهار است، سال نو آغاز مي شود و ايرانيان سال نو را كه همراه با فرارسيدن بهار است و به آن نوروز می گويند، جشن مي گيرند. جشن نوروز ايرانيان، توسط سازمان ملل متحد نيز به رسميت شناخته شده و به عنوان ميراث جهاني به ثبت رسيده است. عيد نوروز در تقويم ايران ۱۳روز است كه از آخرين روز آن با عنوان روز طبيعت و يا سيزده به در ياد مي شود.
در كشور ايران، ۱۲ ماه، چهار فصل و ۳۶۵ روز وجود دارد. شش ماه اول سال در ايران۳۱ روزه، پنج ماه بعدي ۳۰ روزه و یک ماه آخر ۲۹ روزه است که در سالهای کبیسه ۳۰ روز میشود.در تقويم ايران، مهم ترين اعياد مذهبي، مناسبت هاي ملي و برخي از سوگواري ها تعطيل رسمي است كه معمولا به رنگ قرمز نمايش داده مي شود.
مبدا تاريخ رسمي كشور ايران، نيز هجري شمسي است كه به مناسبت هجرت پيامبر اسلامي(ص) از مكه به مدينه نامگذاري شده است. از اين روي، تقويم رسمي ايراني بر اساس سال شمسي و ماه هاي ايراني تنظيم مي شود.
واحد رسمي پول در كشور ايران، ريال است و كليه داد و ستدهاي جاري در اين كشور بر مبناي اين واحد صورت مي گيرد.البته بسياري از خريد و فروش هاي معمولي و روزانه بر اساس تومان صورت مي گيرد كه و مي توان گفت، تومان در ميان مردم ايران، رايج تر از ريال مورد استفاده قرار مي گيرد.هر ده ريال معادل يك تومان است.
يكي ديگر از متداول ترين مقیاس ها و واحدهای اندازه گیری كه در ايران مورد استفاده قرار مي گيرد، واحد وزن است. واحد وزن در كشور ايران به صورت كيلوگرم محاسبه مي شود. هر يك هزار كليوگرم، معادل يك تن است. واحد طول نيز در كشور ايران به سانتي متر، متر يا كيلومتر است و واحد مايعات نيز به ليتر يا متر مكعب است. هر يكصد سانتي متر، يك متر است. همچنين مقياس مساحت نيز متر مربع و هكتار است كه معمولا در هنگام محاسبه مساحت مزارع، آپارتمان و ويلا مورد استفاده قرار مي گيرد.
کشور ایران، با ارتفاع بیش از ۱۰۰۰ متر از سطح دریا، به عنوان یکی از سرزمین های نسبتاً مرتفع به شمار می آید. این سرزمین، به علت داشتن رشته کوه های مرتفع در غرب، جنوب غرب، شمال، شمال شرق و رشته کوه های کم ارتفاع در شرق و جنوب شرقی، وجود دریای عمان و خلیج فارس در جنوب و دریای خزر در شمال و نیز نواحی پست در مرکز دارای آب و هوای متنوعی است. البته کلیه سیستم های جوی همچون بارندگی که بر ایران تاثیر می گذارد بیشتر تحت تاثیر ارتفاعات این رشته کوه ها به ویژه رشته کوه های زاگرس و البرز هستند. در واقع این رشته کوه ها نه تنها مسیر حرکت سیستم های جوی را تحت تاثیر قرار می دهند بلکه بر تنوع طبیعت و آب و هوا نیز موثرند.
آب و هوا
ایران از لحاظ آب و هوایی یکی از منحصر به فردترین کشورهاي جهان محسوب مي شود و جزو معدود كشورهاي جهان است كه چهار فصل در آن به خوبي نمايان و مشهود است. این مشخصه آب و هوایی کشور یعنی «چهار فصلی بودن» آن، نه تنها تحت تاثیر سامانه های پرفشار سیبری، سامانه باران زای مدیترانه ای و سیستم کم فشار جنوبی است، بلکه وجود کوه های بلند، دشت های پهناور، بیابان ها، رودخانه ها و دریاچه های مختلف، از دیگر عوامل موثر بر آن هستند.
داشتن اختلاف دما در ایران، يكي از بارزترين تفاوت هاي آب و هوايي ايران با ساير نقاط جهان است. با مقایسه آب و هوای نقاط مختلف کشور می توان به خوبی به این تنوع و اختلاف دما در این مناطق پی برد. به طوري كه اختلاف دمای هوا در زمستان میان گرم ترین و سردترین نقطه اين سرزمين، گاهی به بیش از ۵۰ درجه سانتی گراد میرسد. به این معنی که؛ زمانی که در فصل زمستان دمای شهر کرد در شب به ۳۰ درجه زیر صفر می رسد، در اهواز دمای هوا حدود ۲۵ درجه بالای صفر است .
پس به طور كلي؛ در خصوص آب و هوای کشور ایران در مناطق مختلف می توان چنین عنوان کرد: سواحل شمالی ايران در تابستان دارای هوای گرم و مرطوب و در زمستان معتدل است. نواحی شمال غرب و غرب نيز داراي تابستان های معتدل و زمستانهای سرد و نواحی جنوبی ايران هم تابستانهای به شدت گرم و زمستانهای معتدل و بهاري دارند.
طبيعت
داشتن شرایط خاص جغرافیایی، چهار فصلی بودن آب و هوا و شرایط اقلیمی منحصر به فرد باعث شده كشور ايران، يكي از غني ترين و در عين حال زيباترين كشورهاي جهان از نظر داشتن جاذبه هاي طبيعي می باشد، به طوري كه از اين نظر جايگاه پنجم را در دنيا به خود اختصاص داده است.
ايران از نظر طبيعي، جزو منحصربه فردترين كشورهاي جهان محسوب می شود. زيرا هر گوشه آن داراي طبيعتي متفاوت نسبت به ساير نقاط دارد. طبيعت كشور ايران را مجموعه ای از رشته كوه ها، دشت ها، مناطق كويري، جلگه ها، آبشارها، جنگل ها، رودها، درياچه ها، آتشفشان ها و غارها تشكيل مي دهند كه هر يك از اين پديده ها در نوع خود بي نظيرند و با قرارگرفتن در كنار يكديگر طبيعتي زيبا را براي كشور ايران فراهم آورده اند.
محدوده ايران از نظر طبيعي در قسمت شمال به رود اترک، دریای خزر و رود ارس، از شرق به کوههای هندوکش و کوههای باختری دره سند، از غرب به دامنههای باختری کوههای زاگرس و حوضه آبریز اروندرود و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان مي رسد. غربیترین شهر ایران کلیساکندی، شرقیترین شهر ايران جالق، شمالیترین شهر ايران پارس آباد و جنوبیترین شهر كشور چابهار است.
گونه جانوری
ایران به دلیل تنوع جغرافیایی و وجود جنگل ها، بیابان ها، کوهستان ها، دریاها و دریاچه ها و رودخانه های متعدد ، زیستگاه گونه های متنوع جانوری است و شاید به جرات بتوان گفت که با داشتن حدود ۱هزار و ۱۳۰ گونه جانوری، رتبه نخست را در جهان به خود اختصاص داده است و در این بین گونه های کمیابی همچون: سیاه گوش،ببر مازندران، آهوی ایرانی، یوز ایرانی، مرال وجود دارند که ویژه سرزمین ایران است.
ایران علاوه بر داشتن پستاندار، از تنوع آبزیان، پرندگان و خزندگان برخوردار است . چهار فصلی بودن آب و هوای ایران، باعث شده، این سرزمین نه تنها خاستگاه پرندگان بومی باشد بلکه خاستگاه اصلی پرندگان مهاجر از نواحی شمالی آسیا یعنی روسیه و سیبری باشد. وجود دو دریای آزادگرم در جنوب و دریاچه خزر در شمال، موجب تنوع آبزیان گردیده است. در خصوص خزندگان نیز وجود سیمای متنوع طبیعت ایران، این سرزمین را به محل زیست خزندگان و دوزیستان متعددی تبدیل کرده است.
به هر حال باید گفت ایران گنجینه ای کمیابی از پناهگاه حیات وحش و محیط زیست گونه های متنوع و در برخی موارد گونه های نادری از آبزیان، پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان است.
گونه های گیاهی
پوشش گیاهی ایران، متاثر از وضعیت طبیعی آب و هوایی کشور است. به طوری که شرایط ویژه ی آب و هوایی متغییر، نه تنها باعث ایجاد محیط زیست های متفاوتی در ایران شده، بلکه موجب رویش گونه های متعددی از گیاهان شده است. براساس گزارش ارایه شده از سوی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، در ایران حدود ۱۰هزار گونه گیاهی جنگلی و مرتعی شناسایی شده است که علاوه بر تامین غذای دام ها، در بخش تولیدات دارویی و صنعتی نیز کاربرد به سزایی دارد.